Fort Zbarż

Fort Zbarż znajduje się zaledwie pięć minut od Galerii Mokotów, dwie minuty od Międzynarodowego Portu Lotniczego im. Chopina i zaledwie kilka kilometrów od centrum Warszawy.

Fort VII „Zbarż” to jeden z fortów w pierścieniu zewnętrznym Twierdzy Warszawa. Usytuowany w warszawskiej dzielnicy Włochy, został zbudowany między 1883 a 1908 rokiem. Fort otoczony fosą, początkowo na planie pięcioboku, częściowo zburzono po likwidacji twierdzy w 1909 roku. Na szczęście nie całkowicie – pozostały koszary szyjowe, dziś stanowiące atrakcję dla warszawskich płetwonurków. Do końca lat 90. XX wieku fort był siedzibą Wojska Polskiego, lecz niestety, wówczas nie podjęto działań mających na celu zachowanie tego zabytkowego obiektu.

Zazwyczaj fort VII określany jest mianem „Zbarż”, ponieważ został zbudowany na terenie wsi o tej samej nazwie. Ten jednowałowy fort, otoczony fosą, pierwotnie na planie pięcioboku, miał za zadanie zabezpieczenie południowego przedpola twierdzy, które na tym odcinku było pozbawione naturalnych przeszkód.

Na terenie fortu znajdują się dwa zbiorniki wodne – jeden to fosa, przy której stoi betonowa kaponiera przeciwskarpowa, jedna z niewielu zachowanych w Warszawie. Niestety, woda nie nadaje się do nurkowania ze względu na jej ciemny kolor. Zupełnie inaczej sprawa ma się z zalanym dziedzińcem. Mimo zmienności warunków nurkowych, maksymalna odnotowana widoczność sięga 4-5 metrów – zwłaszcza w chłodniejszych miesiącach. Latem również może być zaskakująco przejrzysta, dochodząc nawet do 2 metrów w okolicy roślinności. Maksymalna zanotowana głębokość na terenie dziedzińca to nieco ponad 4,5 metra, jednakże zawiesina ogranicza pole widzenia, szczególnie przy głębokości 3 metrów.

Fort Zbarż oferuje kilka interesujących miejsc do zwiedzania pod wodą. Od pozostałości po budowie trasy ekspresowej pod wiaduktem, przez powalone drzewa aż po wnętrza koszar szyjowych. Niestety, wnętrza koszar są stosunkowo płytkie (1,7 metra), ale widoczność i malownicze ceglane ściany rekompensują tę niedogodność. Zaleca się ostrożność, gdyż cegły pod wpływem wody mogą stanowić zagrożenie, zwłaszcza dla początkujących nurków.

Środkowa część dziedzińca to wyspa z fragmentem murów, którą warto odwiedzić, aby zobaczyć resztki jachtu klasy Omega i studnię. Na dnie można znaleźć różne przedmioty, od pozostałości domowych po militaria. W akwenie żyją różnorodne gatunki ryb i skorupiaków.

Niestety, zaniechania w systemie odwadniającym spowodowały zalanie koszar szyjowych, które choć wyglądają malowniczo, są w rzeczywistości ruiną. Planowane prace budowlane w okolicy mogą dodatkowo negatywnie wpłynąć na poziom i jakość wody w akwenie.

Dojazd do Fortu jest wygodny, a w pobliżu znajduje się duży parking. Fort ma 4 wygodne wejścia do wody, które pozwalają wybrać odpowiednią trasę nurkowania w zależności od preferencji.

Koszary są fascynującym miejscem, jednakże ich przyszłość jest niepewna. Warto więc korzystać z możliwości nurkowania w forcie, póki jest to jeszcze możliwe.